معلم، خلاقیت فردی و تأثیر آن در رشد و ابتکار دانش آموزان
معلم و نقش او در ایجاد زمینه های تجربی و عمل یادگیرنده اهمیت خاص دارند . چگونه یک معلم مبتکر و خلاق می تواند کوشش کند، خلاقیت را در دانش آموزان بازشناسی و تشویق کند و فرصت هایی برای بروز آن فراهم کند.
معلم و نقش او در ایجاد زمینه های تجربی و عمل یادگیرنده اهمیت خاص دارند . چگونه یک معلم مبتکر و خلاق می تواند کوشش کند، خلاقیت را در دانش آموزان بازشناسی و تشویق کند و فرصت هایی برای بروز آن فراهم کند. این بخش،پیشنهادهای ویژه ای برای فراهم کردن چنین فرصت هایی ارائه می دهد . معلم خلاق کسی است که سؤالات غریب « غیرمعمول» و « عجیب» دانش آموزان را نادیده نمی گیرد. ( بسیاری از اوقات می بینیم که به دانش آموزانی که سئوالات غیرعادی می کنند گفته می شود « ساکت باش» و برو و خودت آن را پیدا کن. دانش آموزان از طرح سئوالاتی که معلم را دچار زحمت می کنند لذت می برند .
معلم گرامی: در صورتی که نمی توانید برخی سئوالات را جواب دهید . مثلاً « چرا مورچه خوار دارای شش انگشت است؟» بگذارید دانش آموزان ببینند شما از چنین سئوالاتی استقبال می کنید تا جواب آن را پیدا کنند. و معلمانی که خود خلاقیت فردی دارند سعی می کنند در همه ی فکرها نکات مثبت را بیابند، به فکر ها و سئوالات برچسب « احمقانه» و « بد» نمی زنند که باعث شود دانش آموزان سئوالات خود را مطرح نسازند. بهترین روش این است که این گونه سئوالات با مطالبی از سوی معلم دنبال شود و از یادگیرنده بخواهد در مورد مسئله بیشتر فکر کند، زمانی که دانش آموزان سئوالات خود را مطرح نسازند. بهترین روش این است که این گونه سئوالات با مطالبی از سوی معلم دنبال شود و از یادگیرنده بخواهد در مورد مسئله بیشتر فکر کند، زمانی که دانش آموز فکر خود را ارزیابی می کند، احتمال کمتری وجود دارد که در آینده از طرح سئوال بپرهیزد و به طور منظم به خلاقیت و ابتکار دانش آموزان خویش پاداش می دهد. بسیاری از دانش آموزان نشان داده اند که با دریافت پاداش برای فعالیت های خلاقانه، رفتار خلاقانه ی آن ها، افزایش یافته است. و معلم خلاق از دانش آموزان خویش انتظار خلاقیت و ابتکار دارد و آن را طلب می کند تا در موقع نمره دادن به « خلاقیت» و ابتکار امتیاز اضافی می دهد و برای رفتارهای خلاق الگو نشان می دهد .
تحقق مو به مو هدف های از پیش تعیین شده و تسلط بر محتوامورد تأکید نیست بلکه پرورش قوه تفکر خلاقیت و نوآوری اهمیت بیشتری دارد. برای فعال کردن فرایندهای ذهنی فقط به غنی سازی شرایط بیرونی آموزش، مثل کتاب راهنما، کارو تمرین و نرم افزارهای آموزشی و .... اکتفا نمی کند. بلکه زمینه هایی برای تجربه های شخصی یادگیرنده به منظور فعال کردن فرایندهای ذهنی و تفکر او فراهم می کند. معلم خلاق به روش های یاددهی و راهبردهای یادگیری کلیشه ای و از قبل تهیه شده اکتفا نمی کند. بلکه در انتخاب سازو کارهای یاددهی، یادگیری به تناسب موضوع آموزش و آزادی به دانش آموزان می دهد و معلمان دارای خلاقیت فردی، تنها ( بسته های آموزشی) مرجع آموزش نیستند. بلکه هرنوع فناوری و هر نوع وسیله مناسب آموزشی اعم از منابع مکتوب و غیرمکتوب ممکن است به عنوان محتوایی برای آموزش و تربیت در نظر گرفته شود. برای معلم زمینه ساز خلاقیت، محل آموزش، ثابت و مشخص و استاندارد نیست. معلم و دانش آموز می تواند به هنگام ضرورت و به تناسب موضوع آموزش، از محل یادگیری غیر از کلاس درس برای یادگیری استفاده کند . معلم خلاق از ارزشیابی پیشرفت تحصیلی مفهوم درستی برداشت می کند و ارزشیابی را وسیله ای برای افزایش مهارتهای یادگیری تلقی می کند و از آن در جهت بهبود کیفی برنامه استفاده می کند و از ارزشیابی فقط در ارتباط با شناسایی نقطه ضعف ها بهره نمی گیرد. بلکه نقش بزرگتر ارزشیابی را شناسایی استعدادها و توانایی ها می داند .
ابزارهای ارزشیابی برای معلم خلاق از انواع ابزارهای مواد کاغذی، کتبی، شفاهی و عملی معمول و شناخته شده محدود نیست هرنوع ابزار ابتکاری ممکن است وسیله ای برای سنجش و ارزیابی قرار می دهد. و معلم زمینه ساز خلاقیت، ارزشیابی را فقط از آن چه آموزش داده شده است به عمل نمی آورد . بلکه آنچه یاد گرفته شده است مورد ارزیابی قرار می دهد. معلم خلاق یک جو کلاسی خلاق را به وجود می آورد و به دانش آموزان می آموزد که تفکر خلاق خود را معتبر بدانند تا احساس وحشت از شاهکارها را برطرف می کند و یادگیری خود انگیخته را تشویق می کند تا دانش آموزان را به محرک های محیطی حساس تر کند و چگونگی آزمودن و عقیده را به طور منظم آموزش می دهد و کسب دانش در رشته های گوناگون را تشویق می کند .*
